Nước mắm là thứ gia vị thân thuộc không thể thiếu trong mỗi bữa cơm gia đình Việt. Vấn đề nước mắm có chứa Arsen trong thời gian qua đã gây hoang mang cho người tiêu dùng và khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất nước mắm lao đao. Bạn biết gì về Arsen? Và Arsen trong nước mắm có thực sự nguy hiểm như nhiều người vẫn lầm tưởng?
Arsen là gì? Arsen là một kim loại nặng. Các nguyên tử arsen liên kết với nguyên tố khác để tạo thành phân tử, tồn tại ở 2 dạng đó là Arsen hữu cơ và Arsen vô cơ. Trong tự nhiên, Arsen nằm ở lớp trầm tích của vỏ trái đất do vậy nó thường có mặt trong các tầng nước ngầm và nước bề mặt.
Asen hữu cơ tồn tại ở nhiều dạng, mỗi dạng lại có độc tố khác nhau. Khi tồn tại trong hợp chất, nếu Arsen có liên kết với carbon thì đó là Arsen hữu cơ.Theo báo cáo của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Arsen hữu cơ tồn tại trong các loại thực phẩm như gạo, rau quả, các loại hải sản, trong đó có cá biển, nguyên liệu chính dùng để sản xuất nước mắm. Theo Cơ quan Y tế Virginia, Mỹ, Arsen hữu cơ không tích tụ trong cơ thể người, mà tự đào thải trong một hoặc hai ngày, hầu như không gây độc tới cơ thể. Bởi vậy, nhà chức trách liên bang Mỹ không đặt ra bất cứ giới hạn nào cho hàm lượng Asen hữu cơ trong thực phẩm.
Arsen vô cơ hay còn gọi là thạch tín, là các muối (Arsenite hoặc Arsenate) với các nguyên tố khác trừ cacbon, các dạng này thường tồn tại trong đất và nước, nhiễm vào người thông qua thức ăn bị nhiễm hoặc nước uống. Các inorganic Arsen là những chất có độc tính cao. Loại Arsen này làm tăng nguy cơ ung thư và có thể khiến nạn nhân tử vong khi hấp thụ một liều lượng lớn hoặc tích lũy Arsen nồng độ thấp trong thời gian dài. Hợp chất Arsen vô cơ gồm arsenat [AsO4]3-, tồn tại trong nước ngầm gây nhiễm độc.
Nước mắm cốt được chiết từ thùng ủ. Ảnh nguồn: Internet
Vậy trong nước mắm có chứa Arsen không?
Trong nước mắm có chứa Arsen và lượng Arsen này chủ yếu là Arsen hữu cơ có nguồn gốc từ cá nguyên liệu dùng để sản xuất nước mắm. Nước mắm từ xa xưa vẫn được bà con sản xuất theo phương pháp ủ chượp nguyên liệu chính là cá và muối theo tỉ lệ (3:1) trong các thùng gỗ lớn hoặc hầm xi măng trong suốt thời gian từ 6 tháng đến 1 năm để cho ra đời những giọt nước mắm tinh túy phục vụ cho bữa ăn hàng ngày của gia đình bạn. Chính vì trong cá vốn có chứa lượng Arsen nhất định nên trong nước mắm bản chất có chứa Arsen cũng là điều dễ hiểu, và lượng Arsen này là Arsen hữu cơ không gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
Nước mắm công nghiệp chứa Arsen không? Tất nhiên là có. Sở dĩ trong nước mắm công nghiệp có chứa Arsen vì nguồn nguyên liệu để sản xuất nước mắm công nghiệp là mắm cốt, mà mắm cốt vốn có được nhờ phương pháp ủ chượp nguyên liệu chính từ cá và muối trong thời gian dài.
Hàm lượng Arsen phát hiện trong nước mắm mặc dù vượt ngưỡng quy định của Bộ Y tế tính theo lượng Arsen tổng nhưng vì Arsen có trong nước mắm chủ yếu là Arsen hữu cơ nên không có gì đáng lo ngại. Bên cạnh Arsen hữu cơ có nguồn gốc từ cá nguyên liệu, trong nước mắm còn chứa một lượng Arsen vô cơ nhất định. Qua quá trình kiểm nghiệm của các cơ quan liên quan lượng Arsen vô cơ này nằm trong ngưỡng cho phép và không gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng. Bộ Y tế khẳng định:” 100% mẫu nước mắm được kiểm nghiệm đều an toàn.”
Nguồn: Tổng hợp